Komend weekend wordt er in sommige gedeeltes van Nederland carnaval gevierd. Tijdens carnaval verkleden volwassenen en kinderen zich. Hierdoor worden de maatschappelijke rollen omgedraaid. Volwassenen lijken tijdens carnaval soms ineens weer een beetje op kinderen. Ook worden tijdens carnaval, met humor en fantasie bestaande normen en waarden op de hak genomen.

Hoewel het voor volwassenen één keer per jaar carnaval is, vieren jonge kinderen elke dag een beetje carnaval. Al dan niet verkleed, nemen zij een rol aan tijdens het spelen en geven ze vanuit hun verbeeldingskracht vorm aan hoe zij de werkelijkheid ervaren. Deze week zag ik op een opvang van Sinne een rennend paard, een boze prinses en een kok die houten blokken bakte op het speelgoedfornuis! Tijdens deze zelfverzonnen avonturen zie je kinderen helemaal opgaan in wat ze aan het doen zijn en daarbij hebben ze met elkaar veel plezier. Kinderen leren veel van dit soort spel. Zij leren de wereld  te (ver)kennen, ontmoeten elkaar in verschillende rollen en oefenen hierbij taal en sociale vaardigheden zoals rekening houden met anderen, op elkaar reageren, je inleven in de ander en je eigen emoties verwerken.

Reden te meer om in de opvang veel te investeren in de kwaliteit van spel. Onze pedagogisch professionals doen dit o.a. door op hun groep voldoende speelplekken in de ruimte te creëren met spelmateriaal dat aansluit bij de ontwikkelingsfase en interesses van de kinderen. Daarnaast speelt ook de houding die onze pedagogisch professionals aannemen ten opzichte van spel een belangrijke rol in hoe we de kwaliteit van spel voor kinderen kunnen stimuleren. Afhankelijk van hoe pedagogisch professionals een situatie tijdens het spel van kinderen inschatten, kunnen zij bewust een rol aannemen om het spel te verrijken of te verdiepen. Zij kiezen hierbij dan bijvoorbeeld voor een rol als observator, toneelmeester, bemiddelaar, speelmaatje of  regisseur van het spel. Maar wat houden deze rollen dan in en hoe voert de pedagogisch professional zo’n rol uit? Ik licht dit graag toe.

Observator
In de rol van observator observeert de pedagogisch professional kinderen tijdens het spelen. De informatie die dan verkregen wordt, geeft inzicht in de ontwikkeling van kinderen en waar hun belangstelling naar uitgaat. Door te onderzoeken wat de kinderen interessant vinden, kunnen pedagogisch professionals beter aansluiten bij de belevingswereld van kinderen en kunnen zij passende activiteiten bedenken die kinderen uitdagen om een volgende stap in hun ontwikkeling te maken. Zo kan het zijn dat door observatie wordt gezien dat sommige kinderen veel behoefte hebben aan bewegen tijdens het vrije spel. Pedagogisch professionals kunnen er dan voor kiezen om meer aan deze behoefte van kinderen tegemoet te  komen door bijvoorbeeld meer buiten te gaan spelen of bewegingsactiviteiten te organiseren.

Toneelmeester
Wanneer een pedagogisch professional kiest voor de rol van toneelmeester, creëert hij/zij een betekenisvolle leeromgeving met uitnodigende materialen. Bijvoorbeeld wanneer er aan het thema “Hatsjoe - ziek en gezond” wordt gewerkt, kunnen aan de huishoek een poppenbedje met zieke knuffels en poppen en een dokterskoffertje met dokterskleding worden toegevoegd. Zo wordt dan betekenisvol spel uitgelokt, waarbij kinderen de situaties en woorden die horen bij het thema kunnen ervaren en herhalen in spel.

Bemiddelaar
Daarnaast kan de pedagogisch professional tijdens het begeleiden van spel ervoor kiezen om de rol van bemiddelaar op zich te nemen. Vanuit deze rol kunnen zij een impuls geven aan het spel van kinderen door materialen toe te voegen of juist weg te nemen. Ook kunnen ze vanuit deze rol het contact tussen kinderen stimuleren of bemiddelen bij een conflictje.

“We gunnen kinderen bij Sinne een wereld waarin zij volop mogen spelen en plezier kunnen maken en willen daar vanuit onze rol graag aan bijdragen, zodat elke dag voor kinderen een beetje voelt als een feestje zoals carnaval!”

Speelmaatje
Pedagogisch professionals kunnen het spel van kinderen ook verrijken door een speelmaatje van de kinderen te zijn en actief mee te spelen. Tijdens het spel kunnen zij dan bijvoorbeeld nieuwe woorden en ideeën toevoegen of de kinderen een vraag stellen zoals: “Deze pop bibbert helemaal, wat zullen we met haar doen?” of “Waar rijdt de auto nu naar toe?”. Met de rol van spelmaatje proberen pedagogisch professionals om op creatieve wijze bewust in te spelen op het spel van het kind en haar/hem te motiveren om nieuwe kennis op te doen en inzicht te krijgen in het eigen handelen.

Spelbegeleider
Naast de gelijkwaardige rol van spelmaatje, kan een pedagogisch professional ook een meer sturende rol op zich nemen zoals de rol van spelleider. Pedagogisch professionals nemen in deze rol het initiatief voor een bepaald spel, maar geven de kinderen ook voldoende ruimte voor eigen inbreng. Hierbij kun je denken aan bijvoorbeeld samen een gezelschapsspelletje zoals memory spelen of het samen maken van een puzzel.

Het is een bijzonder gegeven dat kinderen van nature in staat zijn om te kunnen spelen. Bij Sinne hebben pedagogisch professionals de belangrijke taak om dit spel van kinderen mogelijk te maken, te beschermen, te begeleiden en te stimuleren. We gunnen kinderen bij Sinne een wereld waarin zij volop mogen spelen en plezier kunnen maken en willen daar vanuit onze rol graag aan bijdragen, zodat elke dag voor kinderen een beetje voelt als een feestje zoals carnaval!

Anke Meijer.
pedagogisch beleidsmedewerker Sinne kinderopvang